حضرت زهرا(س) تمام زندگی خود را وقف خداوند کرد و مدافع حریم ولایت بود
مدیرکل خدمات فرهنگی و انتشارات مجمع جهانی اهل بیت(ع)، همزمان با فرا رسیدن سالروز شهادت حضرت زهرا (س) در گفتگو با خبرنگار ابنا به تبیین خصوصیات و ویژگی‌های حضرت زهرا(س) پرداخت.
مدیرکل خدمات فرهنگی و انتشارات مجمع جهانی اهل بیت(ع)، همزمان با فرا رسیدن سالروز شهادت حضرت زهرا (س) در گفتگو با خبرنگار ابنا به تبیین خصوصیات و ویژگی‌های حضرت زهرا(س)، ضرورت الگو گرفتن از ایشان و اقدامات زهرای مرضیه(س) در دفاع از امامت و ولایت پرداخته است.
متن گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین «سید محمدرضا آل ایوب» به شرح زیر است:
ابنا: در ابتدا درباره خصوصیات و ویژگی‌های حضرت زهرا(س) بگویید؟
ـ فرارسیدن ایام شهادت بانوی دو عالم، حضرت صدیقه کبری (س) را به محضر امام زمان(عج)، مقام معظم رهبری و تمام ارادتمندان آن بانوی گرانقدر تسلیت عرض می کنم.
قرآن کریم در آیات بسیاری از خاندان پیامبر(ص) سخن می گوید، حضرت صدیقه طاهره جزء آنهاست؛ به طور مثال در آیه تطهیر بعد از پیامبر اسلام (ص)، حضرت زهرا(س) محوریت دارد و همچنین در آیه مربوط به جریان مباهله، پیامبر(ص) ایشان را با خود همراه می کنند. و نیز در آیه 8 سوره انسان "وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ أَسیراً" نیز مصداق بارز این آیه و شأن نزول آن در خصوص حضرت فاطمه (س) است. بنابراین آیات قرآن کریم به وفور به مقام این والامقام اشاره دارند.
در احادیث پیامبر و اهل بیت علیهم السلام فراوان آمده است که رسول الله (ص)، ایشان را "ام ابیها" خطاب می کنند و یا راجع به ایشان با عبارات "جان در کالبد من" و "پاره تن من" یاد می کنند؛ این تعابیر برای تعریف جایگاه مهم حضرت زهرا(س) می باشد، لذا ما نباید از کنار ایشان به سادگی بگذریم، چرا که این بانوی گرانقدر با توجه به عمر کم، برکات زیادی داشتند تا جایی که ایشان در این فرصت کم، توانستند الگویی برای انسان هایی شود که به دنبال سیراب کردن عطش خود با معارف اهل بیت(ع) هستند.
بنابراین باید زندگی ایشان را به دو مرحله تقسیم نمود: اول، از ولادت تا رحلت پیامبر اکرم(ص) که به زندگی شخصی خود و همراهی پیامبر(ص) مشغول بودند و بخش دوم مربوط به زندگی سیاسی و اجتماعی ایشان است که بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) آغاز می شود.
در مرحله اول زندگی زهرای مرضیه، باید به ریز موضوعات حیات ایشان پرداخت؛ طبق معمول هر انسانی نسبت به والدین خود وظایفی دارد که حضرت فاطمه(س) به زیبایی این وظایف را ادا می نماید و در کنار پدر بزرگوار خود در لحظات مختلف مثل زندگی در مکه یا شعب ابی طالب حاضر بودند و در همین ماجرا است که "ام ابیها" ملقب می شوند.
رفتارهای مادرگونه حضرت زهرا(س) برای پیامبر(ص) بسیار دلنشین بود و همواره دوست نداشت حس دختر بودن را از ایشان نسبت به خود سلب کند، علیرغم تاکید آیه 63 نور " لَا تَجْعَلُوا دُعَاء الرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعَاء بَعْضِکُم بَعْضاً " بر این مطلب که پیامبر را با نام صدا نکنید، ایشان به حضرت زهرا(س) فرمودند که من را پدر خطاب کن؛ این ها زیبایی های زندگی این بزگوار است که باید به درستی مطالعه گردد و الگوی درستی از این نور طاهره را معرفی نمود.
ابنا: چه ویژگی هایی از حضرت فاطمه(س) در زندگی شخصی می تواند برای ما الگو باشد؟
حضرت زهرا(س) در زندگی مشترک خود نیز الگو بودند، ایشان در سن کم وارد خانه حضرت علی (ع) شدند که با وجود زمان کوتاه، زندگی شیرینی داشتند. حضرت علی(ع) میفرماید" در طول زندگی، من و فاطمه هیچگاه یکدیگر را خشمگین نکردیم و ایشان هرگز بیشتر از من درخواست ننمود." این زندگی، نمونه ارتباط مشترکی است که با مودّت تأسیس شده و با عشق خدا عجین گردیده است.
همچنین در همین زندگی مشترک که بر اساس انصاف و محبت است، تقسیم کار در منزل نیز انجام شده و حضرت امام علی(ع) علیرغم فعالیت های زیاد خارج از خانه، در کار منزل نیز به حضرت فاطمه(س) کمک می کردند که از نشانه های محبت در این زندگی است. خداوند ضمن معافیت زنان از جهاد نظامی، شوهرداری و تربیت فرزند را جهاد زن معرفی کرده است که ایشان در این زمینه نیز الگوی کاملی هستند.
مهربانی صدیقه طاهره (س) در تربیت و رفتار با فرزند نیز مشهود است به طوری که هنگام خطاب کردن فرزندان، از عبارت میوه دلم تعبیر شده که بیانگر زندگی صمیمی ایشان با فرزندان است. عبادت ایشان از دیگر گوشه های زندگی این بانوی بزرگوار بود، پیرامون عبادت ایشان از امام حسن مجتبی(ع) نقل شده که در دنیا از مادرم عابدتر ندیدم؛ آنقدر عبادت می کرد تا پای ایشان متورّم می شد.
موارد مذکور بیانگر این واقعیت است که ایشان تمام زندگی خود را وقف خداوند کرده است. در این زمینه رسول الله(ص) می فرماید: "ایمان به خدا در دل و باطن روح زهرا(س) چنان نفوذ کرده که برای عبادت خدا، خودش را از همه چیز فارغ می ساخت." ما باید از این سبک زندگی الگوبرداری کرده و آن را در حد توان در زندگی خود اجرا نماییم.
ابنا: حضرت زهرا(س) برای دفاع از امامت و ولایت چه اقداماتی انجام دادند؟
مرحله دوم که حساس ترین بخش زندگی زهرای مرضیه(س) است، بعد از رحلت پیامبر(ص) آغاز می شود که اتفاقات ناگواری رخ می دهد.
موضع گیری ایشان در این شرایطْ عالمانه، سرنوشت ساز و آینده نگرانه است که اگر ایشان چنین برخوردی نداشتند، از دین اثری باقی نمی ماند؛ بنابراین زندگی سیاسی ایشان در اینجا آغار می شود زیرا امامت از امور مهم و سرنوشت ساز است، متاسفانه رویدادهای تلخی رخ داد و ایشان به دفاع از جایگاه امامت و ولایت پرداختند.
جعل امام، الهی است و کسی حق انتخاب آن را ندارد اما عده ای جایگاه جانشینی پیامبر(ص) را پایین آوردند و آن را انتخابی کردند، لذا حضرت زهرا(س) در برابر این حرکت خطرناک و تغییر سنت الهی سکوت نکرده و در دفاع از آن تا پای جان ایستادند.
ایشان در خطبه ای که برای زنان مدینه بیان نمودند اظهار داشتند: "وَیْحَهُمْ اَنّى زَعْزَعُوها عَنْ رَواسِی الرِّسالَةِ وَ قَواعِدِ النُّبُوَّةِ وَ الدَّلالَةِ، وَ مَهْبِطِ الرُّوحِ الاَمِینَ وَ المطّلعِینِ بِاُمُورِ الدُّنْیا وَ الدِّینِ" واى بر آنها چگونه خلافت را از کوه هاى محکم رسالت، و شالوده هاى متین نبوّت و رهبرى، و جایگاه نزول وحى و جبرئیل امین، و آگاهان در امر دنیا و دین، کنار زدند؟
این حرکت و دفاع ایشان به قدری مهم بود که اگر رخ نمی داد، اثری از اسلام و ارزش های آن نبود، ایشان ایستادگی کرد و مدافع حریم امامت شد.
دومین حرکت حضرت زهرا(س)، جلوگیری از تغییر احکام الهی بود. عده ای گفتند: "از پیامبر(ص) شنیدیم که گفت: ما چیزی را به ارث نمی گذاریم و اموال ما صدقه می باشد!" آن حضرت در جواب گفتند که "آیا در کتاب خداست که شما از پدر ارث ببرید و من ارث نبرم؟! در قرآن نیز گفته شده که داوود نبی از حضرت سلیمان ارث برده است! شما قصد تحریف دین را دارید." بنابراین حضرت زهرا(س) اجازه ندادند که احکام الهی، بازیچه اغراض سیاسی شود.
سومین حرکت ایشان در معرفی امام و جایگاه امامت است. حضرت فاطمه زهرا(س) امامت را محوری برای همدلی، همگرایی و وحدت معرفی می کنند. ایشان در خطبه ای می فرماید: "و جعل طاعتنا نظاماً للملة و امامتنا امانا من الفرقه." خداوند اطاعت ما را نظام و سامانی برای آئین اسلام و امامت ما را امانی از تفرقه و اختلاف قرار داده است." لذا این بانو در خطبه های خود به معرفی امام و جایگاه ایشان پرداخت و با توجه به فاصله کوتاه از واقعه غدیر تا آن اتفاقات ناگوار، ایشان مدام فراموشکاری مردم را گوشزد می کردند.
ایشان به شناخت ریشه های فساد و عواقب آن در خطبه ها پرداختند و علل گمراهی مردم را بیان کردند که "حواستان باشد چه کسانی بر شما حکومت می کنند، افراد شایسته یا ناشایست؟"
ایشان در عمر کوتاه خود جهاد اکبر کردند و می توان گفت که پرچم دار جهاد تبیین بودند، روشنگری های ایشان باعث کمرنگ شدن فتنه های بعدی شد و باعث شد مردم نسبت به مسائلی که پیرامون آنان اتفاق افتاده روشن شوند.
بنابراین باید پیام های حضرت زهرا(س) را مدّنظر قراردهیم، مردم را با سبک زندگی ایشان آشنا کرده و سعادت دنیا و آخرت را برای خود به ارمغان بیاوریم. زندگی فاطمی به معنای آرامش و خوشبختی است و پیروی از ایشان سعادت آور است، همانطور که در روایتی بشارت داده شده که خداوند حضرت زهرا(س) و پیروان ایشان را از آتش جهنم دور می کند.
ابنا: ممنون و متشکرم از اینکه وقت گرانقدر خود را در اختیار ما گذاشتید.
مدیرکل خدمات فرهنگی و انتشارات مجمع جهانی اهل بیت(ع)، همزمان با فرا رسیدن سالروز شهادت حضرت زهرا (س) در گفتگو با خبرنگار ابنا به تبیین خصوصیات و ویژگی‌های حضرت زهرا(س) پرداخت.
مدیرکل خدمات فرهنگی و انتشارات مجمع جهانی اهل بیت(ع)، همزمان با فرا رسیدن سالروز شهادت حضرت زهرا (س) در گفتگو با خبرنگار ابنا به تبیین خصوصیات و ویژگی‌های حضرت زهرا(س)، ضرورت الگو گرفتن از ایشان و اقدامات زهرای مرضیه(س) در دفاع از امامت و ولایت پرداخته است.
متن گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین «سید محمدرضا آل ایوب» به شرح زیر است:
ابنا: در ابتدا درباره خصوصیات و ویژگی‌های حضرت زهرا(س) بگویید؟
ـ فرارسیدن ایام شهادت بانوی دو عالم، حضرت صدیقه کبری (س) را به محضر امام زمان(عج)، مقام معظم رهبری و تمام ارادتمندان آن بانوی گرانقدر تسلیت عرض می کنم.
قرآن کریم در آیات بسیاری از خاندان پیامبر(ص) سخن می گوید، حضرت صدیقه طاهره جزء آنهاست؛ به طور مثال در آیه تطهیر بعد از پیامبر اسلام (ص)، حضرت زهرا(س) محوریت دارد و همچنین در آیه مربوط به جریان مباهله، پیامبر(ص) ایشان را با خود همراه می کنند. و نیز در آیه 8 سوره انسان "وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ أَسیراً" نیز مصداق بارز این آیه و شأن نزول آن در خصوص حضرت فاطمه (س) است. بنابراین آیات قرآن کریم به وفور به مقام این والامقام اشاره دارند.
در احادیث پیامبر و اهل بیت علیهم السلام فراوان آمده است که رسول الله (ص)، ایشان را "ام ابیها" خطاب می کنند و یا راجع به ایشان با عبارات "جان در کالبد من" و "پاره تن من" یاد می کنند؛ این تعابیر برای تعریف جایگاه مهم حضرت زهرا(س) می باشد، لذا ما نباید از کنار ایشان به سادگی بگذریم، چرا که این بانوی گرانقدر با توجه به عمر کم، برکات زیادی داشتند تا جایی که ایشان در این فرصت کم، توانستند الگویی برای انسان هایی شود که به دنبال سیراب کردن عطش خود با معارف اهل بیت(ع) هستند.
بنابراین باید زندگی ایشان را به دو مرحله تقسیم نمود: اول، از ولادت تا رحلت پیامبر اکرم(ص) که به زندگی شخصی خود و همراهی پیامبر(ص) مشغول بودند و بخش دوم مربوط به زندگی سیاسی و اجتماعی ایشان است که بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) آغاز می شود.
در مرحله اول زندگی زهرای مرضیه، باید به ریز موضوعات حیات ایشان پرداخت؛ طبق معمول هر انسانی نسبت به والدین خود وظایفی دارد که حضرت فاطمه(س) به زیبایی این وظایف را ادا می نماید و در کنار پدر بزرگوار خود در لحظات مختلف مثل زندگی در مکه یا شعب ابی طالب حاضر بودند و در همین ماجرا است که "ام ابیها" ملقب می شوند.
رفتارهای مادرگونه حضرت زهرا(س) برای پیامبر(ص) بسیار دلنشین بود و همواره دوست نداشت حس دختر بودن را از ایشان نسبت به خود سلب کند، علیرغم تاکید آیه 63 نور " لَا تَجْعَلُوا دُعَاء الرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعَاء بَعْضِکُم بَعْضاً " بر این مطلب که پیامبر را با نام صدا نکنید، ایشان به حضرت زهرا(س) فرمودند که من را پدر خطاب کن؛ این ها زیبایی های زندگی این بزگوار است که باید به درستی مطالعه گردد و الگوی درستی از این نور طاهره را معرفی نمود.
ابنا: چه ویژگی هایی از حضرت فاطمه(س) در زندگی شخصی می تواند برای ما الگو باشد؟
حضرت زهرا(س) در زندگی مشترک خود نیز الگو بودند، ایشان در سن کم وارد خانه حضرت علی (ع) شدند که با وجود زمان کوتاه، زندگی شیرینی داشتند. حضرت علی(ع) میفرماید" در طول زندگی، من و فاطمه هیچگاه یکدیگر را خشمگین نکردیم و ایشان هرگز بیشتر از من درخواست ننمود." این زندگی، نمونه ارتباط مشترکی است که با مودّت تأسیس شده و با عشق خدا عجین گردیده است.
همچنین در همین زندگی مشترک که بر اساس انصاف و محبت است، تقسیم کار در منزل نیز انجام شده و حضرت امام علی(ع) علیرغم فعالیت های زیاد خارج از خانه، در کار منزل نیز به حضرت فاطمه(س) کمک می کردند که از نشانه های محبت در این زندگی است. خداوند ضمن معافیت زنان از جهاد نظامی، شوهرداری و تربیت فرزند را جهاد زن معرفی کرده است که ایشان در این زمینه نیز الگوی کاملی هستند.
مهربانی صدیقه طاهره (س) در تربیت و رفتار با فرزند نیز مشهود است به طوری که هنگام خطاب کردن فرزندان، از عبارت میوه دلم تعبیر شده که بیانگر زندگی صمیمی ایشان با فرزندان است. عبادت ایشان از دیگر گوشه های زندگی این بانوی بزرگوار بود، پیرامون عبادت ایشان از امام حسن مجتبی(ع) نقل شده که در دنیا از مادرم عابدتر ندیدم؛ آنقدر عبادت می کرد تا پای ایشان متورّم می شد.
موارد مذکور بیانگر این واقعیت است که ایشان تمام زندگی خود را وقف خداوند کرده است. در این زمینه رسول الله(ص) می فرماید: "ایمان به خدا در دل و باطن روح زهرا(س) چنان نفوذ کرده که برای عبادت خدا، خودش را از همه چیز فارغ می ساخت." ما باید از این سبک زندگی الگوبرداری کرده و آن را در حد توان در زندگی خود اجرا نماییم.
ابنا: حضرت زهرا(س) برای دفاع از امامت و ولایت چه اقداماتی انجام دادند؟
مرحله دوم که حساس ترین بخش زندگی زهرای مرضیه(س) است، بعد از رحلت پیامبر(ص) آغاز می شود که اتفاقات ناگواری رخ می دهد.
موضع گیری ایشان در این شرایطْ عالمانه، سرنوشت ساز و آینده نگرانه است که اگر ایشان چنین برخوردی نداشتند، از دین اثری باقی نمی ماند؛ بنابراین زندگی سیاسی ایشان در اینجا آغار می شود زیرا امامت از امور مهم و سرنوشت ساز است، متاسفانه رویدادهای تلخی رخ داد و ایشان به دفاع از جایگاه امامت و ولایت پرداختند.
جعل امام، الهی است و کسی حق انتخاب آن را ندارد اما عده ای جایگاه جانشینی پیامبر(ص) را پایین آوردند و آن را انتخابی کردند، لذا حضرت زهرا(س) در برابر این حرکت خطرناک و تغییر سنت الهی سکوت نکرده و در دفاع از آن تا پای جان ایستادند.
ایشان در خطبه ای که برای زنان مدینه بیان نمودند اظهار داشتند: "وَیْحَهُمْ اَنّى زَعْزَعُوها عَنْ رَواسِی الرِّسالَةِ وَ قَواعِدِ النُّبُوَّةِ وَ الدَّلالَةِ، وَ مَهْبِطِ الرُّوحِ الاَمِینَ وَ المطّلعِینِ بِاُمُورِ الدُّنْیا وَ الدِّینِ" واى بر آنها چگونه خلافت را از کوه هاى محکم رسالت، و شالوده هاى متین نبوّت و رهبرى، و جایگاه نزول وحى و جبرئیل امین، و آگاهان در امر دنیا و دین، کنار زدند؟
این حرکت و دفاع ایشان به قدری مهم بود که اگر رخ نمی داد، اثری از اسلام و ارزش های آن نبود، ایشان ایستادگی کرد و مدافع حریم امامت شد.
دومین حرکت حضرت زهرا(س)، جلوگیری از تغییر احکام الهی بود. عده ای گفتند: "از پیامبر(ص) شنیدیم که گفت: ما چیزی را به ارث نمی گذاریم و اموال ما صدقه می باشد!" آن حضرت در جواب گفتند که "آیا در کتاب خداست که شما از پدر ارث ببرید و من ارث نبرم؟! در قرآن نیز گفته شده که داوود نبی از حضرت سلیمان ارث برده است! شما قصد تحریف دین را دارید." بنابراین حضرت زهرا(س) اجازه ندادند که احکام الهی، بازیچه اغراض سیاسی شود.
سومین حرکت ایشان در معرفی امام و جایگاه امامت است. حضرت فاطمه زهرا(س) امامت را محوری برای همدلی، همگرایی و وحدت معرفی می کنند. ایشان در خطبه ای می فرماید: "و جعل طاعتنا نظاماً للملة و امامتنا امانا من الفرقه." خداوند اطاعت ما را نظام و سامانی برای آئین اسلام و امامت ما را امانی از تفرقه و اختلاف قرار داده است." لذا این بانو در خطبه های خود به معرفی امام و جایگاه ایشان پرداخت و با توجه به فاصله کوتاه از واقعه غدیر تا آن اتفاقات ناگوار، ایشان مدام فراموشکاری مردم را گوشزد می کردند.
ایشان به شناخت ریشه های فساد و عواقب آن در خطبه ها پرداختند و علل گمراهی مردم را بیان کردند که "حواستان باشد چه کسانی بر شما حکومت می کنند، افراد شایسته یا ناشایست؟"
ایشان در عمر کوتاه خود جهاد اکبر کردند و می توان گفت که پرچم دار جهاد تبیین بودند، روشنگری های ایشان باعث کمرنگ شدن فتنه های بعدی شد و باعث شد مردم نسبت به مسائلی که پیرامون آنان اتفاق افتاده روشن شوند.
بنابراین باید پیام های حضرت زهرا(س) را مدّنظر قراردهیم، مردم را با سبک زندگی ایشان آشنا کرده و سعادت دنیا و آخرت را برای خود به ارمغان بیاوریم. زندگی فاطمی به معنای آرامش و خوشبختی است و پیروی از ایشان سعادت آور است، همانطور که در روایتی بشارت داده شده که خداوند حضرت زهرا(س) و پیروان ایشان را از آتش جهنم دور می کند.
ابنا: ممنون و متشکرم از اینکه وقت گرانقدر خود را در اختیار ما گذاشتید.