کمیسیون دانشگاه امام حسین(ع) درسیزدهمین همایش دکترین مهدویت و با مشارکت مجمع جهانی اهل بیت(ع)
نوبت صبح کمیسیون دانشگاه جامع امام حسین (ع) با ریاست حجت السلام حبیب زاده برگزار شد که در آن هشت مقاله ارائه گردید.
به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ "سیزدهمین همایش بین المللی دکترین مهدویت" پس از مراسم افتتاحیه، در نوبت صبح امروز پنجشنبه 21 اردیبهشت 1395 (14 شعبان 1438) با برگزاری چهار کمیسیون به کار خود ادامه داد.
یکی از این نشست ها مربوط به "کمیسیون مقالات دانشگاه جامع امام حسین(ع)" بود که از ساعت 10:30 تا 13 با حضور پژوهشگران برتر همایش در "سالن سلمان فارسی" مدرسه امام کاظم(ع) قم برگزار شد.
در این کمیسیون که با ریاست حجت الاسلام والمسلمین «حبیب زاده» اداره شد، محققان این ئانشگاه خلاصه ای از مقالات خود را ارائه دادند؛ از جمله:
* دو مقاله "مدل سازی سیمای حکومت مهدوی در عصر ظهور" و "مدل‌سازی ویژگی های حکومت اسلامی در عصر انتظار بر اساس ویژگی های حکومت مهدوی در عصر ظهور"
در ابتدا این کمیسیون دکتر محسن سلمانی که با دو مقاله «مدل سازی سیمای حکومت مهدوی در عصر ظهور» و «مدل‌سازی ویژگی های حکومت اسلامی در عصر انتظار بر اساس ویژگی های حکومت مهدوی در عصر ظهور» در همایش بین المللی دکترین مهدویت شرکت کرده است، در ارائه مقاله خود گفت: از آنجا که حکومت مهدوی هنوز محقق نشده، باید برای فهم دقیق آن به آیات و روایات مراجعه شود. این مقاله بر مبنای کتاب «سیمای حکومت مهدوی» اثر آقای رحیم کارگر است که در آستان قدس به چاپ رسیده است. در این مقاله سعی شده با بررسی دقیق روایات و با رویکردی اکتشافی و بر مبنای مفاهیم جزئی، به مدلی کلی دست پیدا کنیم.
وی افزود: ما در این نوشتار از منبع موثق فرمایش معصومین استفاده کرده و آن را مدل قرار داده ایم و از آن به فرضیه هایی دست یافته ایم.
این محقق مهدوی ادامه داد: در مقاله حاضر، با روش تحلیل محتوا، مفهوم اصلی هر روایتی استخراج شده و سپس در جدول قرار داده شده و سپس با روشی اکتشافی به مدلی اصلی دست یافته ایم.به عنوان مثال، مفهوم «کرامت امام» «آبادی فراوان و برکت» «محو شر» و «ظلم و عدالت فراگیر»، از جمله مفاهیمی است که از متن روایات صحیحه استخراج شده است.
دکتر سلمانی در پایان اظهار داشت: به این جمع بندی می رسیم که حکومت حضرت مهدی در عصر ظهور این چهار ویژگی را خواهد داشت: حاکمیت الله بر زمین، کمال اخلاقی و معنوی، نابودی مظاهری غیر الهی و مواهب مادی بی شمار. این چهار ویژگی با جمع بندی مفاهیم بی شماری که از روایات به دست آمده بود، استخراج و اکتشاف شد.
* مقاله "معنویت در آخر الزمان، نگاهی آسیب شناسانه"
دکتر علی برزونی که با مقاله «معنویت در آخر الزمان، نگاهی آسیب شناسانه» در این همایش شرکت کرده بود در ارائه مقاله خود اظهار داشت: در این مقاله نگاهی آسیب شناسانه به امر معنویت در آخر الزمان شده است و روشی که در این مقاله در پیش گرفته شده، روش توصیفی - تحلیلی و استنباطی است که با عنایت بر آیات و روایات، تلاش شده تا مفهوم معنویت را کشف کرده و سپس ویژگی های معنویت در آخر الزمان تبیین شود.
وی سپس با تاکید بر اینکه معنویت امتیاز انسان بر حیوان است در تعریف معنویت گفت: معنویت آن جنبه از حیات فردی و جمعی آدمیان است که بر اساس آن انسان، خداگاه و یا ناخودآگاه به جهان بالا و خداوند متعال نظر می کند.
این پژوهشگر حوزه مهدویت در ادامه تاکید کرد: اگر انسان به سمت معنویت نرود، به پوچی خواهد گرایید و لذا همواره باید انسان سه سوال «از کجا آمده ام؟»، «اکنون کجا هستم؟» و «به کجا خواهم رفت؟»، را مد نظر قرار دهد.
دکتر برزونی در تبیین علت محجور ماندن دین و معنویت در عصر حاضر اظهار داشت: تغافل انسان نسبت به نیازهای فراگیر او به دلیل حجاب های زیادی که در جهان امروز وجود دارد و جنگ بین غرائز عالی و دانی انسان و ترجیح یافتن غرائز حیوانی بر غرائز الهی او، دو عنصر اصلی در محجور ماندن معنویت و دین در جهان امروز است.
وی یکی از دلائل افول معنویت را نادیده انگاشتن پس و پیش انسان معرفی کرد و گفت: انسانی که گذشته و آینده ای برای خود متصور نیست، در صدد نسخه پیچی برای روح و روان آدمی برآمده است.
دکتر علی برزونی در پایان خاطرنشان کرد: حال چگونه باید در این عصر از معنویت سخن گفت؟ باور به جهانی ورای این جهان، باور به وجود خدایی قادر و عالم و عظیم، باور به هدف داری جهان هستی و هدفمندی انسان، باور به حاکمیت انسان بر سرنوشت خویشتن، باور به جاودانگی و سرنوشت آینده انسان، جمع بین دنیا و معنویت، رهایی از قیود هواپرستی و دوری از خودپرستی.
* مقاله "جایگاه حکومت جهانی در سیر تاریخی حرکت انبیاء(ع)"
دکتر محمدرضا ابن الدین هم که با مقاله «جایگاه حکومت جهانی در سیر تاریخی حرکت انبیاء(ع)» به این همایش راه یافته بود، در ارائه مقاله خود گفت: این مقاله به جایگاه حکومت جهانی در سیر تاریخی حرکت انبیاء می پردازد و در اینجا دو متغیر اصلی وجود دارد که عبارتند از: بحث حکومت جهانی و سیر تاریخی حرکت انبیاء و باید ایندو و ارتباط آنها با هم واکاوی شود.
وی افزود: در این مقاله سعی شده بیشتر بر روی متغیّر دوم تاکید شود و در این راستا سوال این است که تحولات تاریخی چگونه و به کجا می انجامد؟ آیا لزوما به نقطه صلح خواهد انجامید یا خیر؟ آیا تاریخ بشری به سوی صلح در حرکت است؟ در ۲۰۰ سال اخیر دولت ها خود را متکفل امنیت، سیاست و رفاه جامعه معرفی کرده اند ولی به نظر نمی رسد که این دولت ها که هر کدام مرز جغرافیایی دارند، بتوانند مدعی رفاه و امنیت و سیاست برای جهان شوند. صلح جهانی در دنیایی بدون مرز و دنیای اعتقادات اتفاق خواهد افتاد و این اعتقاد قطعا اعتقاد شیعی خواهد بود که در این مقاله به اثبات رسیده است.
این نویسنده در عرصه مهدوی سپس یادآور شد: دو فلسفه نسبت به تاریخ وجود دارد، فلسفه تحلیلی و فلسفه جوهری و نظری به تاریخ، که سوال از اصل حرکت، مکانیسم حرکت و منازل و جوامع تاریخ می پرسد. چهار نگرش به تاریخ وجود دارد: نگرش پوزتویستی، نگاه دیالکتیک تاریخی، نگرش هرمونوتیک تاریخی و نگرش دینی به تاریخ. در ادیان الهی همچون یهود، مسیحیت و اسلام، همه تاریخ را هدفمند و منتج به ظهور یک منجی می دانند. اما رجعت حضرت حجت در دین اسلام، غایت گرایی تاریخی را از نگاه اسلامی به وضوح نشان می دهد. در نگاه دینی ما، همه از جمله انسان خوب و بد رجوع خواهند گرفت و پس از رجعت و گسترش عقول مردم، زمینه برای حکومت گسترده حضرت مهدی (عج) ایجاد خواهد شد.
این پژوهشگر در پایان تاکید کرد: پایان تاریخ هم با حاکمیت دین بر تمام جهان محقق خواهد شد و ویژگی ها در حکومت جهانی حضرت مهدی صورت می پذیرد.
* مقاله "آسیب ها و چالش های مهدویت در نظام جمهوری اسلامی"
مقاله چهارم که در این کمیسون ارائه شد، مقاله ای با عنوان «آسیب ها و چالش های مهدویت در نظام جمهوری اسلامی» نوشته دکتر ابوالفضل امیری بود.
وی در این مقاله با این پیش فرض که نظام جمهوری اسلامی، زمینه ساز ظهور حضرت حجت است، به برخی چالش ها و آسیب های معدویت در نظام جمهوری اسلامی، پرداخته است.
این نویسنده و پژوهشگر در تبیین مقاله خود گفت: برخی آسیب ها و چالش ها به تهدیدها خارجی و بیرونی و نیز برخی به سوء مدیریت مدیران در سطوح بالا در کشور بازمی گیرد و برخی از مبانی نظری چالش های مهدویت بر اساس آیات قرآنی اشاره عبارتند از: انقلاب اجتماعی، تهدید های داخلی و خارجی، رویکردهای اهل فتنه و آیات و روایات همکاری مخالفان ایدئولوژیک، منافقان و هواپرستان قدرت.
دکتر ابوالفضل امیری مهمترین چالش های مهدویت در جمهوری اسلامی را، ولایت ستیزی، تخریب باور، فرهنگ و هویت، ترویج دین از سیاست (سکولاریسم)، رفرمیسم (اصلاح طلبی)، الگوسازی و سبک زندگی، جهل و بی بصیرتی، نفوذ فرهنگی و سیاسی، فتنه و جنگ نرم، انزوای نیروهای ارزشی، اسلامی نبودن دانشگاه ها، مشروعیت زدایی، نام برد و راهکارهای برون رفت آن را، انتظار سازنده با بندگان صالح و اسلام ناب و عمل به آن، مشروعیت سیاسی، ولایتمداری، انگیزه الهی و سالم سازی فضای دانشگاه ها عنوان نمود.
* مقاله "پیشنهاد یک چهارچوب آینده‌نگارانه برای ترویج مفهوم انتظار در جمهوری اسلامی ایران"
«پیشنهاد یک چهارچوب آینده‌نگارانه برای ترویج مفهوم انتظار در جمهوری اسلامی ایران» عنوان پنجمین مقاله بود که در این کمیسیون ارائه گردید.
دکتر علیرضا نصر اصفهانی در ارائه مقاله خود گفت: نظر در این مقاله به این است که ادیان و ملت های دیگر، چگونه مردم خود را برای آینده و اخرالزمان آماده می کنند. اصل انتظار به معنای امادگی همه جانبه برای آینده است. در بحث آینده پژوهی یکی از مولقه های موکد، هوشیاری نسبت به آینده است. لذا آینده پژوهی می تواند مفهوم جدیدی برای ظهور بروز انتظار ایجاد نماید.
وی افزود: آینده نگری اجتماعی در جوامع دیگر، جعبه ابزاری است برای ساختن آینده ای مطلوب و موجه.
این پژوهشگر مهدوی مراحل توسعه آینده نگری را ذیل عناوینی تبیین و اظهار داشت: ظرفیت اجتماعی برای آینده نگری در مقام یک ویژگی نمایان در جامعه، فرایندها، پروژه ها و ساختارهای آینده نگر کاربردی می شود.
دو مقاله دیگر به عنوان «برخی رخدادهای پس از ظهور با یادکرد مبانی اسلامی آن» نوشته آقای علی نبی اللهی و «درآمدی بر شناخت دولت آرمانی مکتب تشیع در دولت کریمه امام عصر (عج)» اثر دکتر محمد ازگلی و حجت الاسلام حمید حاجی ملا مرزایی، به علت ضیق وقت در این کمیسیون ارائه نگردید.
به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ "سیزدهمین همایش بین المللی دکترین مهدویت" پس از مراسم افتتاحیه، در نوبت صبح امروز پنجشنبه 21 اردیبهشت 1395 (14 شعبان 1438) با برگزاری چهار کمیسیون به کار خود ادامه داد.
یکی از این نشست ها مربوط به "کمیسیون مقالات دانشگاه جامع امام حسین(ع)" بود که از ساعت 10:30 تا 13 با حضور پژوهشگران برتر همایش در "سالن سلمان فارسی" مدرسه امام کاظم(ع) قم برگزار شد.
در این کمیسیون که با ریاست حجت الاسلام والمسلمین «حبیب زاده» اداره شد، محققان این ئانشگاه خلاصه ای از مقالات خود را ارائه دادند؛ از جمله:
* دو مقاله "مدل سازی سیمای حکومت مهدوی در عصر ظهور" و "مدل‌سازی ویژگی های حکومت اسلامی در عصر انتظار بر اساس ویژگی های حکومت مهدوی در عصر ظهور"
در ابتدا این کمیسیون دکتر محسن سلمانی که با دو مقاله «مدل سازی سیمای حکومت مهدوی در عصر ظهور» و «مدل‌سازی ویژگی های حکومت اسلامی در عصر انتظار بر اساس ویژگی های حکومت مهدوی در عصر ظهور» در همایش بین المللی دکترین مهدویت شرکت کرده است، در ارائه مقاله خود گفت: از آنجا که حکومت مهدوی هنوز محقق نشده، باید برای فهم دقیق آن به آیات و روایات مراجعه شود. این مقاله بر مبنای کتاب «سیمای حکومت مهدوی» اثر آقای رحیم کارگر است که در آستان قدس به چاپ رسیده است. در این مقاله سعی شده با بررسی دقیق روایات و با رویکردی اکتشافی و بر مبنای مفاهیم جزئی، به مدلی کلی دست پیدا کنیم.
وی افزود: ما در این نوشتار از منبع موثق فرمایش معصومین استفاده کرده و آن را مدل قرار داده ایم و از آن به فرضیه هایی دست یافته ایم.
این محقق مهدوی ادامه داد: در مقاله حاضر، با روش تحلیل محتوا، مفهوم اصلی هر روایتی استخراج شده و سپس در جدول قرار داده شده و سپس با روشی اکتشافی به مدلی اصلی دست یافته ایم.به عنوان مثال، مفهوم «کرامت امام» «آبادی فراوان و برکت» «محو شر» و «ظلم و عدالت فراگیر»، از جمله مفاهیمی است که از متن روایات صحیحه استخراج شده است.
دکتر سلمانی در پایان اظهار داشت: به این جمع بندی می رسیم که حکومت حضرت مهدی در عصر ظهور این چهار ویژگی را خواهد داشت: حاکمیت الله بر زمین، کمال اخلاقی و معنوی، نابودی مظاهری غیر الهی و مواهب مادی بی شمار. این چهار ویژگی با جمع بندی مفاهیم بی شماری که از روایات به دست آمده بود، استخراج و اکتشاف شد.
* مقاله "معنویت در آخر الزمان، نگاهی آسیب شناسانه"
دکتر علی برزونی که با مقاله «معنویت در آخر الزمان، نگاهی آسیب شناسانه» در این همایش شرکت کرده بود در ارائه مقاله خود اظهار داشت: در این مقاله نگاهی آسیب شناسانه به امر معنویت در آخر الزمان شده است و روشی که در این مقاله در پیش گرفته شده، روش توصیفی - تحلیلی و استنباطی است که با عنایت بر آیات و روایات، تلاش شده تا مفهوم معنویت را کشف کرده و سپس ویژگی های معنویت در آخر الزمان تبیین شود.
وی سپس با تاکید بر اینکه معنویت امتیاز انسان بر حیوان است در تعریف معنویت گفت: معنویت آن جنبه از حیات فردی و جمعی آدمیان است که بر اساس آن انسان، خداگاه و یا ناخودآگاه به جهان بالا و خداوند متعال نظر می کند.
این پژوهشگر حوزه مهدویت در ادامه تاکید کرد: اگر انسان به سمت معنویت نرود، به پوچی خواهد گرایید و لذا همواره باید انسان سه سوال «از کجا آمده ام؟»، «اکنون کجا هستم؟» و «به کجا خواهم رفت؟»، را مد نظر قرار دهد.
دکتر برزونی در تبیین علت محجور ماندن دین و معنویت در عصر حاضر اظهار داشت: تغافل انسان نسبت به نیازهای فراگیر او به دلیل حجاب های زیادی که در جهان امروز وجود دارد و جنگ بین غرائز عالی و دانی انسان و ترجیح یافتن غرائز حیوانی بر غرائز الهی او، دو عنصر اصلی در محجور ماندن معنویت و دین در جهان امروز است.
وی یکی از دلائل افول معنویت را نادیده انگاشتن پس و پیش انسان معرفی کرد و گفت: انسانی که گذشته و آینده ای برای خود متصور نیست، در صدد نسخه پیچی برای روح و روان آدمی برآمده است.
دکتر علی برزونی در پایان خاطرنشان کرد: حال چگونه باید در این عصر از معنویت سخن گفت؟ باور به جهانی ورای این جهان، باور به وجود خدایی قادر و عالم و عظیم، باور به هدف داری جهان هستی و هدفمندی انسان، باور به حاکمیت انسان بر سرنوشت خویشتن، باور به جاودانگی و سرنوشت آینده انسان، جمع بین دنیا و معنویت، رهایی از قیود هواپرستی و دوری از خودپرستی.
* مقاله "جایگاه حکومت جهانی در سیر تاریخی حرکت انبیاء(ع)"
دکتر محمدرضا ابن الدین هم که با مقاله «جایگاه حکومت جهانی در سیر تاریخی حرکت انبیاء(ع)» به این همایش راه یافته بود، در ارائه مقاله خود گفت: این مقاله به جایگاه حکومت جهانی در سیر تاریخی حرکت انبیاء می پردازد و در اینجا دو متغیر اصلی وجود دارد که عبارتند از: بحث حکومت جهانی و سیر تاریخی حرکت انبیاء و باید ایندو و ارتباط آنها با هم واکاوی شود.
وی افزود: در این مقاله سعی شده بیشتر بر روی متغیّر دوم تاکید شود و در این راستا سوال این است که تحولات تاریخی چگونه و به کجا می انجامد؟ آیا لزوما به نقطه صلح خواهد انجامید یا خیر؟ آیا تاریخ بشری به سوی صلح در حرکت است؟ در ۲۰۰ سال اخیر دولت ها خود را متکفل امنیت، سیاست و رفاه جامعه معرفی کرده اند ولی به نظر نمی رسد که این دولت ها که هر کدام مرز جغرافیایی دارند، بتوانند مدعی رفاه و امنیت و سیاست برای جهان شوند. صلح جهانی در دنیایی بدون مرز و دنیای اعتقادات اتفاق خواهد افتاد و این اعتقاد قطعا اعتقاد شیعی خواهد بود که در این مقاله به اثبات رسیده است.
این نویسنده در عرصه مهدوی سپس یادآور شد: دو فلسفه نسبت به تاریخ وجود دارد، فلسفه تحلیلی و فلسفه جوهری و نظری به تاریخ، که سوال از اصل حرکت، مکانیسم حرکت و منازل و جوامع تاریخ می پرسد. چهار نگرش به تاریخ وجود دارد: نگرش پوزتویستی، نگاه دیالکتیک تاریخی، نگرش هرمونوتیک تاریخی و نگرش دینی به تاریخ. در ادیان الهی همچون یهود، مسیحیت و اسلام، همه تاریخ را هدفمند و منتج به ظهور یک منجی می دانند. اما رجعت حضرت حجت در دین اسلام، غایت گرایی تاریخی را از نگاه اسلامی به وضوح نشان می دهد. در نگاه دینی ما، همه از جمله انسان خوب و بد رجوع خواهند گرفت و پس از رجعت و گسترش عقول مردم، زمینه برای حکومت گسترده حضرت مهدی (عج) ایجاد خواهد شد.
این پژوهشگر در پایان تاکید کرد: پایان تاریخ هم با حاکمیت دین بر تمام جهان محقق خواهد شد و ویژگی ها در حکومت جهانی حضرت مهدی صورت می پذیرد.
* مقاله "آسیب ها و چالش های مهدویت در نظام جمهوری اسلامی"
مقاله چهارم که در این کمیسون ارائه شد، مقاله ای با عنوان «آسیب ها و چالش های مهدویت در نظام جمهوری اسلامی» نوشته دکتر ابوالفضل امیری بود.
وی در این مقاله با این پیش فرض که نظام جمهوری اسلامی، زمینه ساز ظهور حضرت حجت است، به برخی چالش ها و آسیب های معدویت در نظام جمهوری اسلامی، پرداخته است.
این نویسنده و پژوهشگر در تبیین مقاله خود گفت: برخی آسیب ها و چالش ها به تهدیدها خارجی و بیرونی و نیز برخی به سوء مدیریت مدیران در سطوح بالا در کشور بازمی گیرد و برخی از مبانی نظری چالش های مهدویت بر اساس آیات قرآنی اشاره عبارتند از: انقلاب اجتماعی، تهدید های داخلی و خارجی، رویکردهای اهل فتنه و آیات و روایات همکاری مخالفان ایدئولوژیک، منافقان و هواپرستان قدرت.
دکتر ابوالفضل امیری مهمترین چالش های مهدویت در جمهوری اسلامی را، ولایت ستیزی، تخریب باور، فرهنگ و هویت، ترویج دین از سیاست (سکولاریسم)، رفرمیسم (اصلاح طلبی)، الگوسازی و سبک زندگی، جهل و بی بصیرتی، نفوذ فرهنگی و سیاسی، فتنه و جنگ نرم، انزوای نیروهای ارزشی، اسلامی نبودن دانشگاه ها، مشروعیت زدایی، نام برد و راهکارهای برون رفت آن را، انتظار سازنده با بندگان صالح و اسلام ناب و عمل به آن، مشروعیت سیاسی، ولایتمداری، انگیزه الهی و سالم سازی فضای دانشگاه ها عنوان نمود.
* مقاله "پیشنهاد یک چهارچوب آینده‌نگارانه برای ترویج مفهوم انتظار در جمهوری اسلامی ایران"
«پیشنهاد یک چهارچوب آینده‌نگارانه برای ترویج مفهوم انتظار در جمهوری اسلامی ایران» عنوان پنجمین مقاله بود که در این کمیسیون ارائه گردید.
دکتر علیرضا نصر اصفهانی در ارائه مقاله خود گفت: نظر در این مقاله به این است که ادیان و ملت های دیگر، چگونه مردم خود را برای آینده و اخرالزمان آماده می کنند. اصل انتظار به معنای امادگی همه جانبه برای آینده است. در بحث آینده پژوهی یکی از مولقه های موکد، هوشیاری نسبت به آینده است. لذا آینده پژوهی می تواند مفهوم جدیدی برای ظهور بروز انتظار ایجاد نماید.
وی افزود: آینده نگری اجتماعی در جوامع دیگر، جعبه ابزاری است برای ساختن آینده ای مطلوب و موجه.
این پژوهشگر مهدوی مراحل توسعه آینده نگری را ذیل عناوینی تبیین و اظهار داشت: ظرفیت اجتماعی برای آینده نگری در مقام یک ویژگی نمایان در جامعه، فرایندها، پروژه ها و ساختارهای آینده نگر کاربردی می شود.
دو مقاله دیگر به عنوان «برخی رخدادهای پس از ظهور با یادکرد مبانی اسلامی آن» نوشته آقای علی نبی اللهی و «درآمدی بر شناخت دولت آرمانی مکتب تشیع در دولت کریمه امام عصر (عج)» اثر دکتر محمد ازگلی و حجت الاسلام حمید حاجی ملا مرزایی، به علت ضیق وقت در این کمیسیون ارائه نگردید.